Autorką jest Ruth Reichl, Amerykanka, której zaproponowano posadę krytyka kulinarnego w prestiżowym The New York Times.
Książka napisana jest lekkim, subtelnym piórem, ale czytając ją nie mogłam się uwolnić od wrażenia, że znalazłam się w komediowo przerysowanym świecie Luisa de Funes i jego perypetii typu „skrzydełko czy nóżka”. Bo książkowa Ruth, wybierając się do restauracji, o której chce napisać do gazety, chce tam być incognito, więc przebiera się w coraz to inne postaci: hippiskę, staruszkę, nawet swoją zmarłą matkę. Szaleństwo! No fakt, że krytyka inaczej by obsługiwano, niż zwykłego klienta, a opinia o restauracji winna być w miarę obiektywna, więc wszystkie chwyty dozwolone.
Nie wiem, czy to jest prawda z tym przebieraniem się, czy tylko taka literacka fikcja, ale w książce to dobry pomysł dla dramaturgii akcji i zabieg ten pozwolił autorce na pokazanie zróżnicowania klasowego społeczeństwa amerykańskiego i sztampowego stempelka w ocenianiu ludzi. Ubierasz się w takie, a nie inne ciuchy, czeszesz się tak i tak – a więc jesteś z nizin, z granicy marginesu i nie ma dla ciebie miejsca wśród nas. Damy ci to odczuć, oj, damy.
Ale zostawmy na boku tę śmieszną w świecie dorosłych grę w podchody – i przejdźmy lepiej do strony kulinarnej. O! tu jest znacznie, znacznie lepiej. Właściwie to za mało powiedziane. Tu jest świetnie!
Opisy dań i wnętrz lokali – to poezja. Górna półka. Są tak sugestywne, że gdybym znalazła się kiedyś w N.Y. to myślę, że rozpoznałabym opisywane miejsca i odnalazła smaki, które zasugerowała Ruth.
Posłuchajcie fragmentów:
„Nie próbowałam nigdy czegoś takiego jak jego surowy tuńczyk. Czysta, niemal przeźroczysta ryba, została obtoczona w kawiorze, tak, że niemal świeciła na czerwono, jak rubiny wśród pereł. Dookoła ułożone były girlandy z pora, przetykane tajemniczymi czarnymi punkcikami.”
„Kiedy przyniesiono łososia, spory kawałek pomarańczowego mięsa w głęboko purpurowym sosie (…) wzięłam kawałek ryby do ust i natychmiast zapomniałam o wszystkim oprócz tego, co działo się w moich ustach, mięso i chrupiące kawałki karczocha tańczyły razem tango. Miękkość ryby włożona była między chrupkość warstw – na spodzie karczochy, na wierzchu grzanki z chleba, smaki pojawiały się i znikały w szaleńczym tempie. Zdawało mi się, że spróbowałam kasztana, za moment smak znikał wchłonięty przez ciężki smak wina.”
„A potem już nic nie mówiłam, ponieważ spróbowałam jednego z ptysiów i skoncentrowałam się na tym jak po prostu wyparował zmieniając się w gorące, serowe powietrze, kiedy zamykałam je w ustach.”
Zjadłoby się, co?
No to przepisik, proszę bardzo (sama mam w planie go wypróbować)
Ptysie serowe Gougeres
1 szklanka wody
200 g niesolonego masła
1 i ½ łyżeczki soli
1 i ½ szklanki mąki
5 jaj
1 szklanka pokrojonego w kostkę sera Gruyere
Pieprz do smaku
½ szklanki startego sera Gruyere
Rozgrzać piec do 270 st. C
Zmieszać wodę, masło i łyżeczkę soli w rondlu i doprowadzić do wrzenia, mieszając aż masło się roztopi. Zdjąć rondel z palnika, gdy płyn trochę wystygnie, dodać mąkę i dokładnie wymieszać. Postawić rondel z powrotem na ogniu, doprowadzić do wysokiej temperatury, mieszać drewnianą łyżką dopóki ciasto nie zacznie odchodzić od brzegów rondla. Zdjąć z ognia.
Pojedynczo dodawać jajka i wymieszać dokładnie, aby masa stała się jednolita. Dodać pokrojony w kostkę ser, pozostałe pół łyżeczki soli i trochę pieprzu. Dobrze wymieszać.
Kłaść masę za pomocą łyżki na dobrze nasmarowaną masłem blachę do pieczenia. Każdy ptyś wygładzić na wierzchu i po bokach przy pomocy noża i posypać startym serem.
Piec partiami po 25 minut dopóki nie urosną i się nie zezłocą.
Natychmiast podawać.
Są organizowane takie wycieczki śladami bohaterów książek, filmów czy celebrytów, ot, choćby śladami Petera Mayle`a we Francji; myślę, że na wycieczkę śladami Ruth Reichl w Nowym Yorku nie zabrakłoby chętnych:)
Została nam jeszcze do omówienia sprawa tytułu książki: „Czosnek i szafiry”. Dlaczego taki? Pod koniec książki rzucono nam trop. Mąż bohaterki, nie mogąc znieść jej przeobrażania się w różne indywidua i jej zachowania wówczas, tak złego i różnego od tego, kim w istocie jest, mówi:
„Nie mogłem tam zostać i patrzeć na to, co robisz. Nienawidzę, kiedy udajesz, że jesteś tą osobą. (…) Krytykiem Restauracji New York Timesa. (…) Cały czas miałem w głowie ostatni wers T.S. Eliota z „Czterech kwartetów”: <czosnek i szafiry w błocie>. Przypomniało mi się to, kiedy wpadłaś w ten niemal trans”.
Oooo …. nie lubię tego: kilka słów wyrwanych z kontekstu, nic nie mówiących, przynajmniej mnie, bo nie znam tego wiersza. Ale dwujęzyczny Eliot stoi mi na półce, zajrzyjmy:
„Cztery kwartety” to całość stworzona z czterech wierszy. Czosnek i szafiry znajduję w pierwszym z nich, w „Burnt Norton”, i to w środku, nie na końcu. Tu można go przeczytać: http://beau.blox.pl/tagi_b/180451/Eliot-T-S.html
Wydaje mi się, że cytat w książce Ruth Reichl nie ma żadnego związku z treścią wiersza Eliota. No, owszem – czosnek i szafiry w błocie – to nośne, efektowne porównanie; coś drogocennego (jak bohaterka książki) rzucone w błoto codzienności, często przejmuje jego najgorsze cechy, zatraca swą drogocenną doskonałość. Ale cytowany wiersz Eliota jest o czymś zupełnie innym. To rozważanie o czasie i wieczności i jednocześnie podsumowanie ewolucji twórczej artysty (tak uważają znawcy jego poezji).
Ruth Reichl wykorzystała po prostu jego efektownie brzmiące słowa do swoich celów.
Cóż, bywa i tak.
